Osteoporoza jest układową chorobą szkieletu, charakteryzującą się ubytkiem masy kostnej i zaburzeniami mikroarchitektury kości, prowadzącymi do osłabienia ich wytrzymałości i w następstwie do złamań pod wpływem niewielkich urazów (tzw. niskoenergetycznych).
Występuje u 30% kobiet i 10% mężczyzn rasy kaukaskiej między 50-85 r.ż.
Następstwem osteoporozy jest zwiększone zagrożenie złamaniem. Do złamania osteoporotycznego dochodzi przy małej sile, po upadku z pozycji stojącej lub z wysokości nie większej niż 1 metr.
Najczęstsze przyczyny upadków
|
W domu |
Poza domem |
Zdrowotne |
|
|
|
Jak unikać upadków
- Usuń „domowe” przyczyny upadków
- Uważaj poza domem – noś odpowiednie obuwie, jeżeli czujesz się niepewnie weź laskę
- Pamiętaj, należy mieć wolne ręce by w razie upadku „miękko” wylądować
- Zakupy noś w torbie na ramię, w plecaku lub w wózku na zakupy
(www.osteoporoza.pl)
Szczytowa masa kostna szkieletu uzyskiwana jest ok.35 r.ż, jest jednym z najważniejszych czynników kształtujących przyszłe ryzyko osteoporozy i złamań.
Szczytowa masa kostna jest większa u mężczyzn. Szacuje się, że 95% szczytowej masy kostnej uzyskuje się w 2-giej dekadzie życia, pozostałe 5% do końca 35r.ż.
O wielkości szczytowej masy kostnej decyduje wiele czynników:
- genetyczne,
- hormonalne,
- środowiskowe: aktywność fizyczna (głównie od dzieciństwa do osiągnięcia szczytowej masy kostnej), dieta (wapń, witamina D, białko)
Czynniki ryzyka złamania osteoporotycznego:
- Wiek dla kobiet ≥65 lat, dla mężczyzn ≥70 lat
- Przebyte złamanie osteoporotyczne (szczególnie kręgosłupa, bliższej części kości udowej)
- Przyjmowanie kortykosterydów z jakiegokolwiek powodu w sposób przewlekły iw określonej dziennej dawce (≥7,5mg przez ponad 3 miesiące)
- Długotrwałe przyjmowanie leków przeciwpadaczkowych, heparyny, leków sedatywnych i nasennych
- Płeć żeńska, biała rasa
- Pierwotne lub wtórne zaburzenia miesiączkowania, pierwotny lub wtórny hypogonadyzm męski
- Zaburzenia widzenia, zaburzenia nerwowo-mięśniowe, niesprawność kończyn dolnych, , niezdolność do samodzielnego wstania z fotela
- Długie unieruchomienie
- Niski ciężar ciała ( poniżej 58 kg u kobiet),utrata ciężaru ciała o ponad 10 % od 25 r.ż., niskie BMI<19
- Aktualnie trwająca choroba, jako przyczyna osteoporozy wtórnej: niedoczynności tarczycy, reumatoidalne zapalenie stawów
- Palenie papierosów ponad 20/dziennie, ponad 5 lat, nadmierne spożycie kawy
- Nadużywanie alkoholu: ponad 2 jednostki alkoholu dziennie ponad 5 lat
- Wczesna menopauza: przed 45 r.ż. dla kobiet po 65 r.ż.
- Niedobór witaminy D i niskie spożycie wapnia
- Tętno spoczynkowe powyżej 80/min
